Lijsttrekkerverkiezingen

21 mei 2012

Tot 2002 werden de lijsttrekkers van de politieke partijen in de achterkamers van de partijbesturen aangewezen. Alleen D66 was daar een uitzondering op; daar konden de leden altijd al bepalen wie de lijst ging aanvoeren. In 2002 hield de PvdA een verkiezing onder de partijleden voor de nummer 1 van de lijst. Dat werd toen Wouter Bos. Diezelfde Wouter Bos wees in 2010 geheel alleen Job Cohen aan als zijn opvolger. Terug naar af dus, al werd in 2012 weer een verkiezing gehouden, waarbij Diederik Samsom als de nieuwe PvdA- leider uit de bus kwam.

De VVD hield in 2006 voor het eerst een verkiezing voor de lijsttrekker. Dat resulteerde in de beroemde strijd tussen Mark Rutte en Rita Verdonk. Rutte won dat nipt en later ontstond ruzie tussen de twee rivalen, omdat Rita Verdonk haar verlies niet echt accepteerde, vooral niet omdat ze bij de Tweede Kamerverkiezingen meer voorkeurstemmen kreeg dan Rutte. Uiteindelijk verliet Rita Verdonk de VVD en de rest is geschiedenis.

Het is niet meer van deze tijd dat partijen hun politiek leider in de achterkamertjes benoemen. Toch gebeurt dat nog in de meeste partijen. Het bestuur beslist en pro forma keurt het congres dat besluit goed. Dat is alleen al onverstandig omdat een lijsttrekkerverkiezing, mits goed georganiseerd, veel positieve aandacht voor een partij kan opleveren. En het zou vooral een normale democratische procedure moeten zijn om een dergelijke verkiezing te houden. Het is toch te gek dat politieke partijen die een peiler van ons democratisch bestel behoren te zijn, zelf geen democratische procedures volgen.

De afgelopen weken zagen we de eerste lijsttrekkerverkiezing bij het CDA. Dat ging nog wat onwennig, vooral omdat de zes kandidaten elkaar nauwelijks inhoudelijk bestreden, maar leverde al met al toch een voor de partij positief eindbeeld op. Door flauwe en oppervlakkige leuzen als “ eerlijk, helder, Henk”  ( hoe verzin je het) en “kies Spies” prikten de CDA-leden  genadeloos heen. Uiteindelijk werd het een strijd tussen de gevestigde orde, in de persoon van Sybrand van Haersma Buma, en vernieuwing, in de persoon van Mona Keizer. Het is jammer dat het niet tot een tweede ronde tussen beiden kwam.

Bij GroenLinks laten ze zien hoe het niet moet. Na een dagenlang “ doet ie het wel-of doet ie het niet “ werd duidelijk dat Kamerlid Tofik Dibi zich kandidaat stelde voor het lijsttrekkerschap naast Jolande Sap. Een interne beoordelingscommissie vond echter dat Dibi niet goed genoeg was voor die functie. Ik kan mij bij dat oordeel best iets voorstellen, maar het is wel merkwaardig zoiets over een zittend en toch vooraanstaand Kamerlid te zeggen. De GroenLinks leden zouden zelf toch wijs genoeg moeten zijn om hun keuze zonder nader advies te maken. Dat gaat nu uiteindelijk ook gebeuren,maar het kwaad is al geschied, zoals blijkt uit alle commentaren in de kranten en  de laagste stand ooit in de meest recente peiling.

Tenslotte een raadseltje: is de gang van zaken bij de PVV nu wel of niet democratisch. Daar beslist immers het enige lid van de partij dat dit enige lid lijsttrekker wordt.

 

Archief